Terug van even weg geweest: de putwip

Vanaf nu halen de bewoners van boerderij Ferme NeElke in Zoersel water naar boven met de hulp van een putwip aan hun waterput. Leo Cautereels gaf aanwijzingen, want hij is de enige in de streek die nog weet hoe je zo’n putwip moet bouwen volgens de oude tradities.

Water is van levensbelang voor mensen en dieren. Voor de introductie van leidingwater in de tweede helft van de 20^ste eeuw was de waterput alom tegenwoordig in de buurt van hoeves en dorpspleinen. Zonder waterput waren mensen aangewezen op water uit beken en rivieren. Als die te ver weg lagen van de stad, dorp of woonhuis, was een waterput welgekomen. Waterputten leverden drinkwater, water om te kokerellen en om te poetsen, water voor het vee en de boerentuin, ….

Putwater was doorgaans zuiver, altijd even koel en bevroor nooit. Het was wel vaak gekleurd en als de put niet goed gegraven of onderhouden was, werd het water brak. Daarom werd het water vaak gekookt om er koffie, thee of bier mee te maken. Dat was veel smakelijker en schimmels en bacteriën werden meteen onschadelijk gemaakt.

Grondwater is altijd in beweging en verplaatst zich in onderaardse stromen, beter bekend als wateraders. Een waterput werd het liefst gegraven bij een waterader en liefst nog op een kruising van wateraders zodat er van verschillende kanten water kon worden aangevoerd. Deze wateraders werden met de wichelroede opgespoord. 

Om het water gemakkelijk uit de put op te kunnen trekken, bedachten landbouwers een simpel maar zeer ingenieus ophaalsysteem: de putwip. De zwengel balanceert op eigen lengte en gewicht in een mik met ijzeren wangen.